જામનગર જિલ્લો

જામનગર

મુખ્ય મથક- જામનગર

જામનગર જિલ્લાની સરહદ:

ઉત્તરે કચ્છનો અખાત, પૂર્વમાં મોરબી અને રાજકોટ જિલ્લો, દક્ષિણમાં પોરબંદર જિલ્લો અને પશ્ચિમમાં દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લો.

તાલુકાઓ: 1.જામનગર, 2.જામજોધપુર, 3.જોડિયા, 4.ધ્રોળ, 5.કાલાવડ, 6.લાલપુર.

[તાલુકાઓ યાદ રાખવાની ટ્રીક: જા જા મેતો જોડિયા ધ્રોળા કાળા ને લાલ ]

v  ઇ.સ. 1540માં કચ્છથી આવેલા જામ રાવળે નવાનગરની સ્થાપના કરી હતી, જે હાલમાં જામનગર તરીકે ઓળખાય છે.

v  રણમલ તળાવમાં ‘લખોટા મહેલ’ આવેલો છે. આ લખોટા મહેલ વીરતા અને પ્રેમનું પ્રતીક છે

v  નવાનગરનું નવુ આયોજન જામ રણજીતસિંહની દ્વારા ઇ.સ. 1914 માં કરવામાં આવ્યું હાલમાં જામ રણજીતસિંહની યાદમાં ક્રિકેટ માટેની ‘રણજી ટ્રોફી’ રમાય છે.

v  સતિયાદેવ પર્વત જામનગરમાં આવેલો છે.

v  જામનગર –દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લામાં આવેલા પિરોટન ટાપુઓ પાસેથી મોતી આપતી પર્લફીશ માછલીઓ મળી આવે છે.

v  જામનગર તેના કંકુ, મેશ(કાજળ) અને બાંધણી માટે આખા વિશ્વમાં પ્રખ્યાત છે.

v  જામનગરમાં ભારતીય સેનાની ત્રણેય પાંખોની તાલીમ શાળાઓ આવેલી છે. બાલાછડી ખાતે સૈનિક શાળા, વાલછુરા ખાતે નૌકાસેનાની તાલીમ શાળા તેમજ હવાઈદળની તાલીમ શાળા બેડી ખાતે આવેલી છે.

v  જામનગરને  ‘સૌરાષ્ટ્રનુ પેરિસ’ , ‘કાઠિયાવાડનું રત્ન’ તથા ‘છોટે કાશી’ જેવા વિશેષ નામોથી ઓળખવામાં આવે છે.

v  જામનગર પિત્તળની હાથકારીગરી માટે દેશભરમાં જાણીતું છે.

v  આયુર્વેદ આચાર્ય ઝંડુ ભટ્ટજીએ સ્થાપેલી ઝંડુ ફાર્મસી અહીં આવેલી છે. અહીં ઈ.સ. 1967માં સ્થપાયેલી “આયુર્વેદ યુનિવર્સિટી” પણ આવેલી છે.

v  જામ સાહેબે સૌરચિકિત્સા માટે વર્ષો પહેલા બંધાવેલું સોલોરિયમ ઉપરાંત ખંભાળિયો દરવાજો, પ્રતાપ પેલેસ, મણેકભાઇ મુક્તિધામ વગેરે સ્થળો પ્રખ્યાત છે.

v  જામનગર સૌથી ઓછી શહેરી પુરૂષ સાક્ષરતા ધરાવતો જિલ્લો છે.

v  અહી બાલા હનુમાન મંદિરનુ નામ 1લી ઓગસ્ટ, 1964 થી નિરંતર ચાલતી રામધૂનના કારણે “ગિનિઝ બૂક ઓફ વર્લ્ડ રેકોર્ડ”માં નોંધાયેલું છે.

કાલાવડ

v  “ નકલંક રણુજા” ખાતે રામદેવપીરનું મંદિર આવેલું છે.

સિક્કા

v  સિક્કા પાસેનાં મોટી ખાવડી ગામ પાસે રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ લિમિટેડની વિશ્વની સૌથી મોટી ગ્રાસરૂટ ઓઇલ (પેટ્રોલિયમ)  રિફાઇનરી આવેલી છે.

v  સિમેન્ટની ફેકટરી આવેલી છે.

સચાણા-

v  અહીં જહાજ ભાંગવાના ઉદ્યોગનો વિકાસ થયેલો છે.

મુખ્ય નદીઓ;

v  ફુલઝર, સાસોઇ, નાગમતી, કંકાવતી, ઊંડ.

સિંચાઇ યોજના:

v  રણજિતસગર બંધ,નાગમતી નદી પર જામનગર પાસે જ બંધ બાંધવામાં આવ્યો છે.

v  જામનગર જિલ્લમાં ઉંડ નદી પર ‘ઉંડ’ બંધ બાંધવામાં આવ્યો છે.

ખેતી:

v  મગફળી , બાજરી , જુવાર , ડુંગળી.

ખનીજ:

v  ગુજરાતમાં સૌથી વધુ બોક્સાઇટ અને ચિરોડી ( જિપ્સમ ) મળિ આવે છે.

વન્ય જીવસુષ્ટિ:

v  ખીજડીયા પક્ષી અભયારણ્ય, ( જોડિયા )

ઉદ્યોગ:

v  સચાણા- જહાજ ભાંગવાનો ઉધોગ

v  મોટી ખાવડી ( સિક્કા ) – રિલાયન્સની પેટ્રોલિયમ રિફાઇનરી

v  જામનગર – બાંધણી , મેશ , કંકુ , ચાંદિના વાંસણો.

યુનિવર્સિટી / વિદ્યાપીઠ:

v  ગુજરાત આયુર્વેદ યુનિવર્સિટી , જામનગર ( સ્થાપના – 1967 )

મ્યુઝિયમ / ગ્રંથાલય:

v  જામનગર મ્યુઝિયમ ઓફ એન્ટિક્વિટીઝ , જામનગર.

બંદરો:

v  સિક્કા , બેડી , સચાણા અને જોડિયા.

રિસર્ચ સ્ટેશન અને વિજ્ઞાન કેન્દ્ર:

v  મિલેટ રિસર્ચ સ્ટેશન , જામનગર.

કુંડ / તળાવ:

v  રણમળ ( લાખોટા ) તળાવ , જામનગર.

ડેરી:

જામનગર ડેરી .